Almaata izlenimlerim

Yaklasık 1 yıldır Almaata’da yasiyorum.Ben burada bir Tuk – Kazak ortakli insaat  firmasinda calisiyorum. Burada insaat sektorunde pek cok Turk insaat firmasi var. Sabah gazetesinin arastirmasina gore; 1.675 adeti insaat sektoru ile ilgili olmak uzere toplam 2.410  Turk sermayeli firma var. Yaklasık 1 yıldır Almaata’da yasiyorum.Ben burada bir Tuk – Kazak ortakli insaat  firmasinda calisiyorum. Burada insaat sektorunde pek cok Turk insaat firmasi var. Sabah gazetesinin arastirmasina gore; 1.675 adeti insaat sektoru ile ilgili olmak uzere toplam 2.410  Turk sermayeli firma var.  Firmamda, Kazak, Turk, Kirgiz ve Rus calisanlar var. Kazaklarla Turkce anlasmak pek mumkun olmuyor. Cok az kelime ortak. Neyse ki sayilar ayni. En azindan alisverisde fiyatlarda anlasabiliyorsunuz. Ilk geldigim zamanlarda Rusca bilmedigim icin kendimi uzayli gibi hissediyordum.  Gerci hala Rusca ogrenemedim ama, biraz Kazakca, biraz Rusca, Turkce ve vucut dili ile karisinca anlasmamak mumkun  de degil. Cok nadir ingilizce bilen kisilere rastliyorsunuz.
Evim, Almaata’nin merkezinde, 43 m2, kucucuk 1 ev. 1 oda, 1 salon. Kiralar 1.000 -1.500 USD civarinda. Buradaki tum evler, sicacik ve daimi sicak sulu. Disarisi da kisin daima kar manzarali. Gecen kis en soguk, -10 derece civarinda oldu.
Burada binalar cok eski. Iklimden dolayi cok kisa surede binalar hasar goruyor. 15 sene once yapilan yuksek apartmanlari gorseniz, savastan cikmis zannedersiniz.Benim oturdugum apt. 1961 yilinda yapilmis bina. Sehrin gelelinde zaten bu apartmanlar var. 4 katli sari binalar.Apartmanlarin arasinda mutlaka parklar ve cocuklar icin oyun alanlari var. Kisin ne kadar hava soguk da olsa, minicik bebeklerin, cocuklarin aileleri tarafindan sik sik oynatilmak uzere disari cikartiliyorlar. Hatta, burda cocuk arabalari yok, kizaklari var. 2-3 yaslarindaki cocuklarini kizaklara koyarak yuruyus yapan ebeveynlere rastliyorum. Gece yarisindan sonra saat 2- 2.30 gibi bazi seslere uyaniyorum.Mahallenin genclerinin apt.’nin arkasindaki  karlarla kapli sahada futbol oynadiklarini goruyorum. Burasi icin gayet normal 1 durum sanirim!!! Cilgin Kazaklar…
Trafik, gunun her saati cok yogun. Almaata’nin en buyuk problemlerinden biri trafik!! Hava kirliligi de onu takip eder. Caddeler cok genis ama kavsaklar bir garip. Kavsaklarda yapilan calismalardan sonra trafik bir nebze olsun rahatladi.
Burada taksi olayi yok.Bir yerden bir yere gitmek icin, arabalara otostop cekmeniz gerekiyor. 3-4 YTL karsiliginda istediginiz yere gidebiliyorsunuz. Bana cok garip gelen bu uygulama, Rusya ve diger Turki devletlerde de ayni imis. Toyota, burada en fazla tercih edilen araba. Toyota’nin hic gormediginiz tipteki araclarini gorebiliyorsunuz. Sagdan direksiyonlu pek cok Japon arabalari  da 2.nci el olarak ithal ediliyormus ama sagdan direksiyon pek cok kazaya sebep verdigi icin bu seneden itibaren ithalati durdurulmus. Jeep neredeyse, normal binek tipi araba kadar yaygin. Hatta Kazaklar icin attan inip jeepe binmisler gibi bir tanimlama da yapiyorlar. Toplu tasimacilik otobus, tramvay ve troleybuslerle yapiliyor. Metro insaati halen devam ediyor.
Cay, bildigimiz yaprak caydan farkli, granul gibi. Yemek kulturu cok genis degil. Cok et tuketiliyor. Mutfaklari, bol hamurlu seyler (Manti, borek cesitleri), patates, lahana ve pirinc uzerine kurulmus. Omrumun diger yarisinda, patates, lahana ve pirinc yemesem de olur artik. Burda fazlasiyla tukettim. En unlu yemekleri SASLIK (iri dogranmis, komurlesmis kusbasi)  ve Besparmak (hamur parcalari uzerine bol tereyagli et parcalari)
Cogu insanda altin dis var. Kurk kalpak, herkes tarafindan tercih ediliyor. 7’den 77’ye herkesin var. Bu arada kalpaklarin fiyatlari 170 USD civarinda. Giyim kusam cok iddiali. Unlu Italyan, Fransiz modacilarin magazalari neredeyse yari stadyum buyuklugunde… Bizim kapali carsiya benzer bir carsilari var. Orada gezinirken bluz alacak bayanlarin yol ustunde bluzlarını cikarip gayet rahat denediklerine sahit oldum!!! Boyle enterasan seyler de oluyor… Turk tekstil urunleri kaliteli urun olarak tercih ediliyor, diger Cin urunlerine kiyasla.
Burada en fazla ozledigim sey, Sinema!!! Buradaki tum sinemalarda filmler Rusca gosteriliyormus. Kinali kar, Asmali Konak, Haziran Gecesi, Kurtlar vadisi burada da gosteriliyor ve cok sevilen dizilermis, Kazak’lardan duyduguma gore. Bu arada butun kizlar Ozcan Deniz hastasi. Televizyondaki dizilerfilmler orjinal  sesli olup Rusca dublaj da o sesin uzerinden yapiliyor. Ses karmasasi ile film seyretmek hic de guzel olmuyor. Eski filimlerde bazen tek bir sesin tum filmin karakterlerini konustugunu duymak da komik oluyor. Prestroika sonrasi sinemalarda,  Amerikan filmleri izlenirken, hatta aninda ceviri yapan biri bulunuyormus. Ne enteresan, degil mi!!
Burada ya ust gelir grubundan ya da alt gelir grubundan insanlar var. Tam bir ucurum var arada anliyacaginiz. Asgari ucret  53 $ imis. Kazak calisanlarin biz Turklere kiyasla daha az calismayi sevdiklerini soyleyebilirim. Bir kere cok  rahatlar. Isler olur, bu ne telas edasindalar. Sikintiya da gelemeyip isi  birakabiliyorlar. Alisveris icin dukkana girdiginizde  bile ilgilenmeyip kitabini okumaya veya telefonda konusmasina devam ediyorlar. Zorla malini satin almaya calisiyor gibi bir durum cikiyor ortaya bazen.
Yiyecek ve giyim burada cok pahali. Portakal ve domatesin kilosu mesela 7 YTL. Sebze ve meyve tuketme aliskanliklari yok. Bol bol lahana ve patates tuketiyorlar. Zaten cok fazla sebze de bulamiyorsunuz ama aldiginiz hersey cok taze ki, o da tarim olmamasina ragmen. Genelde Ozbekistan, Kirgizistan ve Tacikistan’dan ithal ediliyormus.Almaata ismini elmadan aliyor. Gercekten de hayatimda yedigim en guzel elmalar burada. Yaz kis nefis, hafif eksi, sulu elmalar…  Et, maalesef daha cok tercih ediliyor.  Et de cok ucuz mesela, 7 YTL kilosu. 1 kilo domatesle ayni fiyat!!! En buyuk sikintim burada yogurt bulamamak. Migrosa Turkiye’den ayda 2 kez filan geliyor ve aninda tukeniyor. Burada kefir yaygin tuketiliyor. Kimiz da buranin unlu icecegi (at sutu) Tattim, eksi, cokelek kokulu ayrana benzer bir icecek. At eti de talep edilen etlerden. Soguk et olarak ben de yedim ve sevdim. Yeni lezzetlere acik olanlara tavsiye edilir.

Iste boyle gozlemlerim… Gercekten cok farkli bir kultur. Ne Avrupa, ne Amerika, ne Rusya, burasi apayri bir dunya, apayri bir kultur…